Tomaszów Lubelski

Będąc na urlopie w Krakowie po raz kolejny odwiedziłam Tomaszów Lubelski :) To przepiękne miasteczko które pamiętam jeszcze z dzieciństwa, mając 9 lat wraz z bratem byłam tam na swojej pierwszej koloni.
Miasto Tomaszów Lubelski to największe miasto na Roztoczu oddalone o 34 km od Zamościa i 86 km od Lwowa. Położone jest na starym trakcie handlowym, wiodącym przez Lwów od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. Usytuowany jest w bliskim sąsiedztwie trzech Parków Krajobrazowych: -Krasnobrodzkiego, Puszczy Solskiej oraz Południoworoztoczańskiego.

 Miejscowość została założona przez kanclerza Jana Zamoyskiego ok. 1590 r. na terenie wsi Rogóźno. Nazwa nowo założonej osady brzmiała Jelitowo. Pochodzi ona od herbu Zamoyskich „Jelita"  obecnie znajdującego sie w herbie miasta. W 1595 r.  nazwa została zmieniona na Tomaszów, od imienia syna kanclerza. Pierwsze informacje o budowie miasta pochodzą z 1609 r, jednak jego przywilej lokacyjny wydał Tomasz Zamoyski dopiero 25 V 1621 r. Rok wcześniej rozpoczęto wznoszenie obwarowań otaczających miasto.  Król Zygmunt III Waza  7 października 1621 r., podążając na odsiecz Chocimowi, potwierdził przywileje miasta i obdarował je dodatkowo przywilejem składu soli z żup ruskich. Kupcy, jadąc z towarami, nie mogli więc na swej drodze omijać Tomaszowa . Powstał nawet specjalny rynek solny na południowym  wschodzie od głównego rynku.
 Główne zabytki Tomaszowa to:
Drewniany kościół  Zwiastowania NMP z 1627 roku, przebudowany w 1727 r., w stylu barokowym z drzewa modrzewiowego. Ufundowany został przez IV ordynata Michała Zdzisława Zamojskiego.  W ołtarzu głównym znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Szkaplerznej z Dzieciątkiem z połowy XVIII w., koronowany w 1994r. W dolnej części ołtarza umieszczone są relikwie patrona trynitarzy – św. Feliksa. Obok kościoła znajduje się zabytkowa drewniana dzwonnica zrębowa z XVIII w. oraz  kościelny cmentarz.

Cerkiew prawosławna św. Mikołaja
Powstawała w latach 1883 – 1890 w czasie największego rozkwitu Prawosławia na tych ziemiach, gdzie było 43000 wiernych w powiecie Tomaszowskim. Budynek zaprojektowano w stylu neorosyjsko – bizantyjskim, zgodnym z ówczesnymi trendami architektonicznymi.
Cerkiew jest murowana, trójdzielna z kopułą nad nawą i czterema wieżyczkami imitującymi kopułki z kokosznikami wokół hełmów. Cerkiew posiada unikalną zewnętrzną polichromię z wizerunkami świętych.

 Do dzisiaj zachował się przepiękny ikonostas, którego autorem był mistrz Kuźma Morozow.

 Kościół parafialny Najświętszego Serca Jezusa został wybudowany w latach: 1935-1949. Autorem projektu był Jerzy Siennicki z Lublina. W świątyni znajduje się XVII-wieczny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, późnobarokowy krucyfiks z XVIII wieku, późnobarokowa ambona w kształcie łodzi z rzeźbami dwóch apostołów, pochodząca z cerkwi w Uchnowie,
Wieża kościelna spełnia funkcję dzwonnicy. Dzwony zostały wykonane w 1960 roku  i poświęcone przez bp. Piotra Kałwę.

Na terenie gminy i nadleśnictwa Tomaszów położony jest Rezerwat geologiczny "Piekiełko" Rezerwat utworzono w 1962 r. na powierzchni 1,24 ha. Ochroną objęto tu 68 głazów. Są to piaskowce krzemionkowe (piaskowiec batiatycki) częściowo ukryte w ziemi. Największe z nich mają około 10 m obwodu.

Archeolodzy sugerują, że w okresie wczesnośredniowiecznym było to miejsce kultu. Być może właśnie z nim należałoby łączyć tajemnicze miseczkowate zagłębienia w głazach.

 Nazwa rezerwatu Piekiełko wiąże się z legendami, które tłumaczą pochodzenie głazów. Jedna z nich mówi o urodziwej dziewczynie, która odmówiła diabłu ręki. Gdy brała w kościele ślub ze swym narzeczonym, zazdrosny diabeł niósł w rękach kamienie, którymi chciał zasypać świątynie. Zapiał jednak kur. Diabeł utracił swą moc, a kamienie spadły w odludnym miejscu. Inna legenda sugeruje, iż mieszkał tu pewien gospodarz, którego pole zawsze omijały grad i nawałnice. Jednocześnie były tam najobfitsze plony. Gospodarz ten nigdy nikomu nie pomógł, podejrzewano, iż sprzedał duszę diabłu. Pewnego dnia grad nadciągnął i nad jego pole. Gdy nie pomogły zaklęcia, gospodarz zaczął bluźnić i wygrażać niebiosom. Wtedy rozległ się potężny grzmot, od którego zadrżała ziemia, po czym w jednej chwili burza skończyła się. Okazało się, że pole niegodziwego gospodarza zostało zasypane ogromnymi głazami, a on sam zginął pod jednym z nich. Inni mówią o próbie przekupienia w tym miejscu dziedzica pobliskiej Łaszczówki - Kurdwanowskiego. Za grotę pełną skarbów diabeł chciał tylko jego duszę. Jednak, nim dobito targu, zapiał kur. Diabeł stracił swą moc, skarby zniknęły, pozostały tylko kamienie.

To przepiękne miasteczko  polecam Wam do odwiedzenia :) ale nie jedźcie zbyt szybko bo patrole policyjne czuwają ;) Ja miałam przyjemność spotkać miłych panów policjantów, którzy mnie zatrzymali za przekroczenie prędkość :( Przyzwyczajona do irlandzkich prędkości 100 km przeoczyłam ograniczenie  70 km. Po kontroli dokumentów i kontroli trzeźwości dostałam upomnienie, żeby jechać wolniej ;) Było to moje pierwsze zatrzymanie i kontrola więc trochę się stresowałam. Wszystko jednak dobrze się skończyło i zamiast mandatu dostałam ustnik na pamiątkę :)