sobota, 19 września 2015

Lubelszczyzna

Na kilka dni wybraliśmy się również na Lubelszczyznę, odwiedziliśmy rodzinę w Tomaszowie Lubelskim.


Odwiedziliśmy  grota Matki Bożej w Jeziernej. Jeziernia  to wieś założona prawdopodobnie w XV w. położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski. Początkowo wieś była zlokalizowana po wschodniej stronie drogi prowadzącej z Tomaszowa Lubelskiego do Bełżca wokół jeziora i stąd jej nazwa Jeziernia. Kiedy w bliżej nieokreślonym okresie szalała tam epidemia, ludzie przenosili się na zachodnią część i osiedlając się tam, stawiali za sobą tzw. morowe krzyże. Pozostawione i nieużytkowane jezioro zarastało i z biegiem czasu zanikło.
Dość prężnie rozwijająca się wioska stała się podczas niemieckiej okupacji łatwym łupem. Znaczną część mieszkańców wysiedlono a ich posesje zajęli stacjonujący tu niemieccy żołnierze. Po wyzwoleniu mieszkańcy zaczęli wracać do "swych domów", a raczej do tego, co z nich zostało. Powracający ludzie zastali ograbione ze wszystkiego posesje, powybijane okna, wyłamane drzwi, okradzione obory, stodoły i spichlerze. (zródło: roztoczewita.pl)


Nieopodal groty znajdują się kamienne figury.


Wybraliśmy się też do Hrubieszowa, miasto w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, 
Hrubieszów jest najdalej na wschód wysuniętym miastem Polski, leżącym w środku Kotliny Hrubieszowskiej. Region głównie rolniczy w rejonie najżyźniejszych gleb Polski – czarnoziemu. Okolice Hrubieszowa leżą w obrębie dawnych Grodów Czerwieńskich.



W Hrubieszowie znajduje się m.in.  prawosławna  Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
Pierwsza cerkiew pod tym wezwaniem powstała w Hrubieszowie w latach 20. XVI w. Przed 1630 z pewnością świątynia ta przeszła na własność unitów, co nastąpiło po gwałtownym konflikcie między zwolennikami i przeciwnikami unii brzeskiej. Obecnie istniejący budynek został wzniesiony w latach 1867−1875 z inicjatywy napływowej ludności rosyjskiej. Istnienie w Hrubieszowie prawosławnej cerkwi miało nie tylko zaspokajać jej potrzeby religijne, ale i dać możliwość prowadzenia agitacji religijnej wśród słuchaczy miejscowego unickiego progimnazjum.
Po bieżeństwie świątynia została zamknięta, działalność duszpasterską wznowiono w niej w 1921. Parafia hrubieszowska działała także po II wojnie światowej i wywózkach prawosławnych Ukraińców do ZSRR, za sprawą których straciła większość wiernych. Zamknięta po Akcji „Wisła”, cerkiew wznowiła działalność już cztery lata później – w 1951 – i od tego czasu jest nieprzerwanie czynna.
Cerkiew w Hrubieszowie jest świątynią trójdzielną, orientowaną, reprezentuje – podobnie jak inne wznoszone w tym samym okresie w Imperium Rosyjskim świątynie prawosławne – styl bizantyjsko-rosyjski. Na tle innych cerkwi budowanych na ziemi chełmskiej w II poł. XIX w. wyróżnia się jednak swoim monumentalizmem oraz liczbą kopuł – jako jedyna ma ich trzynaście. Jest również jedyną trzynastokopułową cerkwią prawosławną w granicach Polski oraz jedną z dwóch na świecie (druga znajduje się w Finlandii) ) (źródło: wikipedia)


W samym środku Hrubieszowa zobaczyć można słynne "sutki", bodaj ostatnie w Polsce kramy wzorowane na wschodnich bazarach, z charakterystyczną, wąską uliczką wewnętrzną murowane na początku XIX wieku, zniszczone pożarem w 1909 roku.


28 września 2009 roku na skwerze przy ul. Rynek w Hrubieszowie odbyły się uroczystości odsłonięcia Pomnika Żołnierza Polskiego Państwa Podziemnego Ziemi Hrubieszowskiej 1939 – 1945.


Pomnik wyrzeźbił zespół artystów z Jarosławia, a zainstalowała na cokole firma z Grabowca. Ma on prawie 6 m wysokości i waży ponad 9 ton.
Granitowe bryły ze Strzegomia sprowadził na początku lat 60. Stefan Momot, partyzant i rzeźbiarz, który jednocześnie zaprojektował pomnik. Monument przedstawiający sylwetkę partyzanta z karabinem autor dedykował poległym kolegom z oddziałów partyzanckich na ziemi hrubieszowskiej.
W 1977 roku projekt zyskał pozytywną opinię Związku Polskich Artystów Plastyków. Czas mijał, pomnika jednak nie budowano. Dlatego Momot kamień z niedokończoną rzeźbą przekazał w 1995 roku na rzecz miasta. Od tamtej pory bryła leżała w trawie.
W końcu akowcy zwrócili się do władz miasta z prośbą o dokończenie dzieła. Społeczny Komitet Budowy Pomnika w Hrubieszowie doprowadził do wykonania ostatecznego projektu budowy fundamentów oraz sposobu montażu cokołu, uzyskano akceptację nazwy i inskrypcji pomnika w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. ( źródło: lubiehrubie.pl)

1 komentarz: